Beste leden van de raad,
Hierbij bieden wij u de Begroting 2025 van onze gemeente aan. In de Kadernota 2025 hebben wij al aangegeven dat door de huidige financiële situatie de focus ligt op het in evenwicht houden van onze inkomsten en uitgaven. Ondanks de nadelige effecten van de meicirculaire 2024 is het ons gelukt om voor 2025 een structureel sluitende begroting aan te bieden.
Ons huishoudboekje voor 2025 is op orde, maar voor 2026 en de jaren daarna krijgen we te maken met nieuwe financiële uitdagingen. Door Rijksbeleid krijgen gemeenten in 2026 een korting op de inkomsten uit het Gemeentefonds. Ook voor Lingewaard heeft dit vergaande consequenties. We houden er rekening mee dat we fors moeten bezuinigen. Deze bezuinigingen werken we uit in het begrotingsjaar 2025.
Sluitende Begroting 2025
Het financiële meerjarenperspectief is verslechterd door de ontwikkelingen na de Kadernota 2025, met name door de meicirculaire 2024. In 2025 is nu sprake van een nadeel. Deze wordt veroorzaakt door een eenmalige uitname uit het gemeentefonds in 2025. Aangezien dit een incidentele uitname is, is dit geen onderdeel van het structurele saldo van de begroting. Dit betekent dat de Begroting 2025 structureel wel sluitend is en er geen aanvullende bezuinigingen nodig zijn in 2025.
Dit geeft ons tijd om voor de Kadernota en Begroting 2026 bezuinigingen in kaart te brengen en keuzes voor te leggen. Gezien de grote tekorten die we in de komende jaren verwachten, zijn dit moeilijke keuzes waarbij geen beleidsveld ontkomt aan bezuinigingen. Dit proces zijn wij direct na de zomer gestart. Hiermee hebben we voldoende tijd om alles goed in kaart te brengen en de goede afwegingen te maken. Bij deze afwegingen kijken wij naar wie wij als gemeente zijn en waar we voor staan. In de Kadernota 2026 doen wij u voorstellen om te komen tot een structureel sluitende begroting van 2026 tot en met 2029.
VNG-advies meerjarenbegroting 2025-2028
In maart en juni 2024 heeft de VNG op verzoek van verschillende gemeenten een advies uitgebracht hoe om te gaan met de begrotingstekorten in de komende jaren. Eén van de adviezen had betrekking op het sluitend maken van het boekjaar 2025. Onder “Sluitende Begroting 2025” hebben we dat al toegelicht.
Daarnaast adviseert de VNG om de financiële en inhoudelijke consequenties van noodzakelijke bezuinigingen en/of lastenverzwaring vanaf 2026 te benoemen. Hierbij geven zij aan om geen bezuinigingen door te voeren op anderen beleidsterreinen vanwege de groei van de kosten voor jeugdzorg. Dit omdat deze stijging van de lasten wat de VNG (en daarmee de gemeenten) betreft voortkomen uit onvoorziene omstandigheden en autonome groei. Hier draagt het Rijk de verantwoordelijkheid voor. In het proces om te komen tot een sluitende begroting vanaf 2026, nemen wij deze adviezen en de andere adviezen van de VNG mee en wij volgen de ontwikkelingen vanuit het Rijk nauwgezet.
Samen kunnen we veel aan
Ondanks dat deze begroting geen positieve financiële boodschap geeft, zetten wij de schouders eronder en blijven wij ons inzetten voor een mooi en leefbaar Lingewaard. Dat doen we bijvoorbeeld met de nieuwbouw van de basisscholen in Doornenburg en Gendt en het MFA in Haalderen. Zoals we in het coalitieakkoord hebben aangegeven: ‘Samen kunnen we veel aan’. We gaan de uitdaging aan om ook vanaf 2026 een sluitende begroting te hebben, waarmee we de financiële gezondheid van onze gemeente waarborgen. Dit is nodig om ook in de toekomst klaar te kunnen staan voor onze inwoners.
Met de structureel sluitende begroting voor 2025 hebben we tijd en ruimte om vooruit te kijken. De komende tijd krijgen we zonder twijfel te maken met moeilijke financiële keuzes. Voor college en raad, voor de ambtelijke organisatie, maar ook voor inwoners, ondernemers en (maatschappelijke) organisaties.
We gaan ons maximaal inspannen om de financiële tegenslagen te overwinnen. Hierbij leggen wij aan onze inwoners uit waarom keuzes nodig zijn. Lingewaard heeft vaker vastberadenheid en veerkracht getoond in moeilijke tijden. Samen vinden we oplossingen om een financieel gezonde gemeente te blijven.
Lingewaard, 1 oktober 2024
Burgemeester en wethouders